Wat zijn koolhydraten? Hoe gevaar zijn koolhydraten eigenlijk?

Wat zijn koolhydraten?

Koolhydraten, eiwitten en vetten. Dit zijn de drie hoofdbestanddelen van alle voedingsmiddelen. Koolhydraten zijn opgedeeld in suikers, zetmeel en vezels.

Suikers en zetmeel zorgen voor het leveren van energie aan je lichaam, vezels dragen een positieve bijdrage aan de spijsvertering. Je vindt koolhydraten in vele levensmiddelen.

De beste bronnen van koolhydraten zijn de producten die ook vol zitten met andere goede voedingsstoffen, zoals volkorenbrood, pasta, groenten en fruit, aardappels en peulvruchten.

Ook in frisdrank, koek en snoep vind je veel koolhydraten, maar ook allerlei andere slechte stoffen, dus deze producten kun je beter laten staan. Wat zijn koolhydraten precies, wat is de werking op je lichaam en wat zijn de gezondheidseffecten?

Direct het aantal koolhydraten drastisch verminderen? Bekijk de populairste koolhydraatarm boeken van dit moment:

€25,95
Mogelijk niet beschikbaar
Gratis verzending!

Klik om dit product op bol.com te bekijken

€20,50
Mogelijk niet beschikbaar
Gratis verzending!

€18,50
Mogelijk niet beschikbaar

Wat zijn koolhydraten?

Koolhydraten, ook wel koolwaterstoffen genoemd, zijn eigenlijk moleculen die, zoals de naam al zegt, bestaan uit koolstof en waterstof. Koolhydraten zijn opgebouwd uit één of meer suikermoleculen, de sachariden.

Deze moleculen worden na het eten van de voeding opgenomen in je lichaam, dat hier energie uit kan halen. Het koolhydraat glucose is bijvoorbeeld erg belangrijk voor de werking van je rode bloedcellen en hersenen.

Naast de levering van energie hebben koolhydraten ook andere functies. Zo kunnen bijvoorbeeld sacharose (tafelsuiker) en fructose (fruitsuiker) een zoete smaak geven aan voedingsmiddelen.

Indeling van koolhydraten

Koolhydraten worden ingedeeld in klassen met verschillende functies, gebaseerd op de grootte van de koolhydraten. Het gaat hier dus om het aantal suikers waaruit het koolhydraat is opgebouwd.

Een koolhydraat met één sacharosemolecuul wordt een monosacharide genoemd, met twee suikers is het een disacharide, en met drie tot negen suikers een oligosacharide. Koolhydraten met meer dan negen suikermoleculen worden polysachariden genoemd.

Naast de indeling op grootte, kunnen koolhydraten ook geclassificeerd worden op verteerbaarheid. Kleine koolhydraten zoals mono- en disachariden kunnen zonder problemen in je bloed worden opgenomen; deze zijn dus verteerbaar. Sommige polysachariden kunnen ook verteerd worden, maar sommige niet. Dit zijn voedingsvezels.

Koolhydraten in je lichaam

Verteerbare koolhydraten worden verteerd in je lichaam. De eerste stappen van de vertering beginnen al in je mond. In je speeksel zit het enzym amylase, dat de koolhydraten in kleinere stukjes (sachariden) breekt. Uiteindelijk worden ze in de darmen verder afgebroken tot monosachariden.

Nu zijn de stukjes klein genoeg om opgenomen te worden door de darmcellen, en zo via het bloed door de rest van het lichaam vervoerd te worden. De koolhydraten komen vooral als glucose in het bloed, dat wordt opgenomen door weefsels die het kunnen verbranden.

Hierdoor ontstaat energie, dat gebruikt kan worden voor lichaamsfuncties. Ook kan glucose worden opgeslagen als glycogeen in de lever en spieren, om gebruikt te worden als extra energie wanneer je in korte tijd veel inspanning uitvoert.

De hoeveelheid glucose in je bloed wordt de bloedsuikerspiegel genoemd. Na het eten van een koolhydraatrijke maaltijd, stijgt de bloedsuikerspiegel. Vervolgens komt het hormoon insuline vrij uit de alvleesklier, dat ervoor zorgt dat de glucose snel door de weefsels kan worden opgenomen. Wanneer het bloedsuikerspiegel te laag wordt, levert de alvleesklier het hormoon glucagon, dat ervoor zorgt dat de bloedsuikerspiegel weer een normaal gehalte bereikt.

Onverteerbare koolhydraten kunnen in je lichaam niet worden afgebroken door enzymen. Deze zorgen dus niet voor energie, maar hebben een andere functie bij de spijsvertering. Onverteerbare koolhydraten zijn vezels.

Binnen de vezels zijn ook weer twee soorten met verschillende functies te onderscheiden: fermenteerbaar en niet-fermenteerbaar. Fermenteerbare vezels worden afgebroken door bacteriën in de dikke darm. Ze zorgen voor een soepele stoelgang, door te zorgen voor een goede doorstroom in de darm. Niet-fermenteerbare vezels worden niet afgebroken in de darmen, en vergroten daarom de darminhoud.

Hierdoor wordt de stoelgang bevorderd. Ook hebben niet-fermenteerbare vezels een verzadigde werking, en kunnen ze het LDL-cholesterol verlagen.

Voedingsmiddelen met koolhydraten

De belangrijkste bronnen van verteerbare polysachariden en vezels zijn graanproducten als rijst, pasta, brood, aardappelen en peulvruchten. In vlees zijn dierlijke koolhydraten te vinden. Monosachariden als glucose en fructose zitten in fruit en sommige groenten.

Dan heb je nog sacharose, tafelsuiker. Dit wordt gebruikt om producten zoeter te maken. Lactose is een disacharide dat in melkproducten zit.

Gezondheidseffecten van koolhydraten

Er wordt wel eens gezegd dat koolhydraten slecht zijn voor je lichaam. Je kunt deze echter niet vermijden, sinds je ze nodig hebt als energiebron. Ongeveer 40 tot 70 procent van je dagelijkse voeding moet daarom bestaan uit koolhydraten.

Eet je er echter te veel van, dan kan dit leiden tot negatieve effecten. Dit komt omdat het lichaam niet te veel glucose tegelijk kan opslaan. Wanneer je dan te veel koolhydraten binnenkrijgt, worden de koolhydraten die niet opgenomen worden, omgezet in vet.

Ook kan je resistent raken tegen insuline, waardoor het glucosegehalte in je bloed te hoog blijft. Dit kan leiden tot diabetes type 2 en overgewicht.

Koolhydraatrijke kunnen ook veel positieve effecten leveren op de gezondheid. Zo kunnen volkoren brood- en graanproducten, groenten, fruit en peulvruchten zorgen voor een verlaagd risico op hart- en vaatziekten.

Ook bevatten ze veel vezels, wat zorgt voor een goede spijsvertering en verlaagde kans op diabetes type 2. Zolang je maar niet té veel koolhydraten binnenkrijgt, zullen koolhydraten niet per se negatieve effecten hebben op je lichaam.

Koolhydraten vermijden?

Je lichaam heeft voldoende ‘brandstof’ nodig om goed te kunnen functioneren. Koolhydraten zijn hier de aangewezen voedingsstoffen voor. Het probleem is alleen dat we veel teveel koolhydraten tot ons nemen.

Het gevolg is dat dit overschot ergens in het lichaam moet worden opgeslagen. En dat is net op de plekken waar je het juist niet wilt hebben: benen en buik.

Wil je hulp bij het flink minderen van koolhydraten? Kijk dan eens bij de top 5 populairste koolhydraatarme diëten.